8 juli 2021

Iedereen denkt na over de toekomst van zijn of haar bedrijf. Soms gaat het om een nieuwe klant, soms over een nieuw pand, of over een nieuwe richting die je inslaat. Sinds de coronacrisis zijn we ons meer dan ooit bewust van onzekere tijden. Hoe neem je beslissingen in de mist? 33 studenten bedrijfskunde gingen aan de slag met die vraag. Ze ondersteunen bedrijven bij het nadenken over de toekomstscenario’s voor het tuinbouwcluster die ACCEZ in 2020 ontwikkelde.

Het tuinbouwcluster voelt in 2020 de gevolgen van de coronacrisis direct op gigantische schaal. Er is op korte termijn behoefte aan perspectief. In opdracht van de Crisisorganisatie Coronacrisis Tuinbouw, van Greenports Nederland, ontwikkelt ACCEZ afgelopen jaar in samenwerking met sleutelpartijen toekomstscenario’s voor het Nederlandse tuinbouwcluster. Ze vormen een strategisch instrument dat ondernemers houvast biedt in de ontwikkeling van hun toekomstvisie.

Studenten en ondernemers in gesprek

In mei 2021 vormen deze toekomstscenario’s de basis voor een bachelorproject geleid door Jan van den Ende, professor aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, waarbij studenten het scenariodenken introduceren bij ondernemers. In het project gaan studenten bedrijfskunde voor hun scriptie in gesprek over de toekomst, met ondernemers, managers, directeuren en andere professionals uit het tuinbouwcluster.

Van den Ende vindt het belangrijk om met onderzoek professionals te helpen na te denken over de toekomst: ‘Het tuinbouwcluster is, los van corona, heel dynamisch. Je moet je als ondernemer voorbereiden op verschillende mogelijke toekomstige situaties in je sector. Scenario’s helpen je om los te komen van de wereld van vandaag en creatief over die situaties na te denken.’

‘Hoe verder je vooruit moet kijken, hoe groter de onzekerheden worden. Dit project helpt bedrijven daarmee.’
Jan van den Ende, professor Erasmus Universiteit Rotterdam

Toekomststrends identificeren

Martijn van Heijningen is één van de studenten die voor zijn bachelorscriptie aan de slag ging met de scenario’s. Samen met twee studiegenoten werkt hij met vijf managers van een internationaal opererend groentebedrijf de toekomstscenario’s uit. ‘Elk scriptiegroepje kreeg een subsector van de tuinbouw toegewezen. Daarbinnen moet je op zoek naar een bedrijf om de analyse bij uit te voeren’, vertelt Martijn. De toekomstscenario’s van ACCEZ zijn de basis van hun workshop. Samen met de ondernemers identificeren zij de belangrijkste toekomsttrends voor het bedrijf. ‘Je merkt al snel dat je zo’n scenario moet toespitsen naar de specifieke situatie van het bedrijf; bij ons ging het bijvoorbeeld veel over wetgeving en wereldwijde verschillen.’

Voorafgaand aan de workshops vroegen de studenten zich af of het zou lukken om de ondernemers goed mee te laten doen, maar dat blijkt mee te vallen. De voorbeeldscenario’s van ACCEZ zorgen voor een goede aanwakkering van de discussie. Martijn is blij verrast met de reacties: ‘Je merkt dat ze niet gewend zijn om dit te doen, maar toch zijn ze er echt open over. Achteraf hoorde je veel “Oh, dit zouden we eigenlijk veel vaker moeten doen.” Er komen veel nieuwe inzichten uit, dat is leuk.’

‘Het is een goede manier om in contact te komen met het bedrijfsleven. Op de universiteit duik je veel de theorie in, het is fijn om die theorie ook aan de praktijk te kunnen koppelen op deze manier.’
Martijn van Heijningen, student bedrijfskunde

Nieuwe mensen, nieuwe ideeën

De connectie met het bedrijfsleven is een welkome toevoeging voor de studenten, maar de bedrijven ondervinden er ook voordeel van. Het biedt ze een kans om nieuwe gedachtes te formuleren waar normaliter geen ruimte voor is. ‘Voor een bedrijf is het ook fijn om te sparren met buitenstaanders, omdat die mogelijk andere perspectieven hebben’, zegt Martijn. ‘Ik denk dat ze wel blij zijn dat dit voor ze is georganiseerd.’

‘Nadenken over de toekomst vereist dat bedrijven talloze ontwikkelingen in de gaten houden’, vult professor van den Ende aan. ‘Op zowel politiek, technologisch als sociaal vlak. Dat is bijna niet te doen – het gaat veel verder dan hun eigen werkzaamheden. Door samen met het tuinbouwcluster zelf de scenario’s voor hun deelsector te ontwikkelen, brengen we alles scherper in kaart. Het bedrijf hoeft niet van nul af aan te beginnen. Ondernemers koppelen de bredere trends aan wat ze al weten over de directe omgeving van hun bedrijf en krijgen zo een goed beeld van risico’s en kansen. Ze kunnen de scenario’s vertalen naar innovatieprojecten. Dat hoeven geen grote projecten te zijn, maar het zijn wel projecten die hen helpen snel op veranderende situaties in te spelen.’

Illustratie: Marco Jeurissen