Hoe realiseer je écht beweging in complexe opgaven? In Zuid-Holland werken provincie, ondernemers, onderzoekers en andere partners via ACCEZ samen aan het versnellen van duurzame transities. In deze reeks duo-interviews gaan medewerkers van de provincie in gesprek met de accelerators van ACCEZ. Ze delen hun ervaringen over de samenwerking binnen uiteenlopende projecten: van de eerste gesprekken in het gebied tot het bouwen aan gedeeld eigenaarschap en toekomstperspectief. Elk interview laat zien hoe beleid en praktijk samenkomen, en hoe het bundelen van kennis, netwerk en energie leidt tot zichtbare beweging richting een duurzaam Zuid-Holland.
Deze interviewreeks werd eerder gepubliceerd in het interne magazine van de provincie Zuid-Holland.
Hanneke van Nistelrooij (provincie) en Evelien van den Brink (ACCEZ) vertellen over het traject in boomkwekerijgebied Boskoop. Ze werken aan een gezamenlijke langetermijnvisie voor een duurzame, concurrerende tuinbouwsector. ACCEZ de samenwerking tussen de partners, Hanneke focust op verbinding en positionering binnen het netwerk.
Het ontstaan: de zorg over het ontbreken van een langetermijnvisie
Boskoop is een belangrijk gebied voor de bomenteelt. Kleine en grote bedrijven zijn hier gevestigd. Binnen de regio werd er op de korte termijn gekeken naar plannen voor de toekomst: de Greenport bekeek projecten voor de komende 2 tot 3 jaar in het kader van het ZH-PLG. Maar eigenlijk ontbrak er een visie op de boomteelt in 2040. Hanneke vertelt: “Je moet als regio met elkaar weten ‘wat laat ik na?’ En wat is mijn toekomst als ik mijn bedrijf overdraag aan de volgende generatie? Dat was de vraag die we toen stelden. En daar was geen antwoord op vanuit het gebied.”
Er was wel behoefte aan een visie: hoe kan nu al geanticipeerd worden op waar we over 15 jaar willen staan? “Maar wij zijn niet de ondernemer”, vertelt Hanneke, “dus we kunnen niet bedenken wat dan het verdienmodel is of hoe je dan onderneemt. We kunnen wel proberen in gang te zetten dat de ondernemers hierover met elkaar in gesprek gaan.”
Samen voor de eigen toekomst gaan staan
“Tuinbouw is een belangrijke economische sector binnen de provincie Zuid-Holland”, vertelt Hanneke. “Het is de tweede grootste economische sector die we hebben.” De tuinbouw loopt echter ook tegen uitdagingen aan: “we vinden dat er een transitie plaats moet vinden. En die transitie moet ervoor zorgen dat de tuinbouw meer duurzaam binnen de grenzen van haar verdienmodel leeft, maar ook dat je er nog wel een boterham mee kan verdienen in Zuid-Holland.” Hierbij was er behoefte aan een tussenpartij: “het is als overheid niet altijd makkelijk om vanuit een onafhankelijke positie met ondernemers in gesprek te gaan om ze te bewegen tot verandering.” ACCEZ bood hierin een kans. “Waar we elkaar heel erg vonden, was een zin, die ik echt heel mooi vind, die we boven onze samenwerkingsovereenkomst hebben gezet. En dat is dat onze ambitie gezamenlijk is om ervoor te zorgen dat ondernemers het heft in eigen handen kunnen nemen voor een duurzame toekomst.”
“Het is als overheid niet altijd makkelijk om vanuit een onafhankelijke positie met ondernemers in gesprek te gaan om ze te bewegen tot verandering.”
– Hanneke van Nistelrooij
De eerste stap: het gebied in. “Bij het op gang brengen van een dergelijke beweging hebben de mensen in het gebied echt een belangrijke rol. Ik ben daarom eerst met mijn collega de auto ingestapt om een ronde te maken”, vertelt Evelien. “Bij twaalf bedrijven hebben we met ondernemers aan tafel gezeten om een indruk te krijgen van de toekomst die zij voor zich zien en de uitdagingen die daarbij komen.” Na deze gesprekken werden de bedrijven bij elkaar gebracht om te reflecteren op het beeld dat voortkwam uit de gesprekken. Zo ontstond er een behoefte om het toekomstperspectief verder te verkennen.
Het project draaide voor een belangrijk deel om eigenaarschap, vertelt Hanneke: “Dat je zelf voor je eigen toekomst gaat staan en dan liefst ook samen.” Evelien beaamt dat: “Het is echt ondernemersgedreven. En ik vind het heel erg tof om daar een bijdrage in te kunnen leveren, door te zorgen dat zij met de juiste partijen in contact komen, maar eigenlijk eerder nog om te zorgen dat je het met elkaar over de juiste vragen hebt.”
De waarde van ACCEZ als middenpartij
Na de verkenning zijn vier sessies georganiseerd. “Drie inhoudelijke, over water, over arbeid en over verantwoord ondernemen in brede zin. En nog een vierde afsluitende sessie waar we dan echt alles bij elkaar brachten wat we hadden ontdekt en geleerd.” De Boskoopse boomkwekerij heeft van origine een behoorlijk individualistische cultuur. Het gezamenlijke eigenaarschap om het gebied verder te brengen écht vergroten, blijkt een flinke uitdaging. Hanneke: “Terwijl dat wél is wat we zoeken. Hoe krijg je dat vuur aangewakkerd bij de ondernemers? En, wat is de rol van de provincie daarin?
“Bij het op gang brengen van een dergelijke beweging hebben de mensen in het gebied echt een belangrijke rol.”
– Evelien van den Brink
Wat we allemaal merken is dat, als je naar buiten gaat, dan ben je wel altijd meteen een stakeholder. Je bent de provincie”, aldus Hanneke. “De provincie wordt nog behoorlijk gezien in het netwerk en gewaardeerd, maar je neemt wel altijd je eigen belang onder de arm mee.” Daarin helpt het om met ACCEZ als verbindende partij samen te werken, want dat geeft op meer dan één manier extra ruimte. Evelien: “Natuurlijk gaat niet altijd alles in één keer goed. Het is juist zo mooi om te ontdekken wat wel – of juist niet – werkt door het te gaan doen. En met een partner wordt dat niet alleen sterker, ook leuker!”